Soms lijkt het wel onmogelijk, hoe geniaal en doodeerlijk sommige politici ook kunnen zijn. Neem nu de kernuitstap. De Open Vld en de CD&V, gesteund door de oppositie, willen dat alle kerncentrales tegen uiterlijk einde 2025 gesloten zijn. Maar de N-VA wil er nog enkele open houden. Waar was de wedstrijd voor domste politici van de wereld?
De eersten wijzen naar het regeerakkoord. Daarin is inderdaad een kernuitstap tegen 2025 afgesproken. Maar de N-VA verwijst nadrukkelijk naar de voorwaarden die eveneens expliciet in het regeerakkoord staan. En wat lezen we daarin (p. 97 onderaan): de regering verbindt zich tot
“het garanderen van de bevoorradingszekerheid, de betaalbaarheid en de duurzaamheid van energie op korte en lange termijn”
Het conflict is complex: de N-VA wil, als enige regeringspartij, héél het regeerakkoord toepassen, dus ook de duidelijke voorwaarden die daarin afgesproken zijn. Dat slaat dan vooral op de kosten en de betaalbaarheid van het hele project. Wat zijn de effectief beschikbare alternatieven voor nucleaire productie? En wat kosten die? Maar de andere partijen, in regering en oppositie - versta al de traditionele partijen (CD&V, SP.A en Open Vld) en Groen - willen dat de federale regering een keuze forceert die mordicus niet ernstig op haar kosten en operationele haalbaarheid mag geëvalueerd worden.
Experts zoals prof. Albrecht (UGent & Itinera Institute) onderzochten de kosten van de kernuitstap in de actuele Belgische context. Ze stelden vast dat alternatieve productie van elektriciteit einde 2017 nog fel tekort schiet om de voorziening te kunnen waarborgen. We worden dus zeer afhankelijk van buitenlandse producenten. Die kunnen dan gigantische woekerprijzen vragen. Tof.
Albrecht berekende ook de kosten van een kernuitstap. Ook op dat vlak zijn de schattingen negatief: de kosten voor de consument zouden met zo’n 40% tot zelfs 100% kunnen stijgen. Dat ligt redelijk goed in lijn met de evolutie van de prijzen in Duitsland, een buurland dat eerder al besliste om de nucleaire productie te stoppen. Maar de kosten liggen er ondertussen al bij de hoogste van Europa. Maar ook een ander probleem zal nog toenemen: volgens zijn berekeningen kan de CO2-uitstoot in 2030 verhogen met 48 tot zelfs 78% tegenover vandaag, zo beschrijft hij in zijn boek Energietrilemma.
Grafiek: Elektriciteitsproductie in 2016 en het te vervangen deel bij kernuitstap / om beperking CO²-uitstoot, bron: Febeg
Die kosten worden ook beïnvloed door de investeringen in extra hoogspanningsleidingen naar de buurlanden. Die zijn noodzakelijk om de afbouw van de eigen productiecapaciteit op te vangen. Maar ze creëren wel extra risico’s: bij een groot incident op één van die lijnen is een massale black-out waarschijnlijker. We spreken dan nog niet van een ander aspect (hoe waardevol is het om hier nucleaire centrales te sluiten wanneer we dan massaal nucleaire elektriciteit uit Frankrijk moeten aankopen aan véél hogere en wispelturige prijzen?) of over de vraag wat te doen als de groene Franse Minister Hulot er zijn zin krijgt en ook daar kerncentrales mag sluiten?
En wat dan met de veiligheid van onze kerncentrales? Wereldwijd zijn slechts 2% van de reactoren ouder dan 40 jaar. De scenario’s voor ongevallen in die centrales zijn goed gekend. Dat wordt uitzonderlijk intensief opgevolgd. Bij het minste incident wordt een centrale stilgelegd voor onderzoek. Die zijn ondertussen ook véél nauwkeuriger en grondiger dan bij het ontwerp van die centrales. De relatief ongevaarlijke micro-scheurtjes konden toen zelfs niet ontdekt worden, nu wel. Daarmee weten we welke eventuele reactor gevaar loopt. Die wordt sowieso stil gelegd.
De technologie is zo sterk geëvolueerd dat er in meerdere andere landen vergunningen zijn afgeleverd voor verlenging van de exploitatie tot zestig jaar.
'Wilt u een kernuitstap die de elektriciteitsprijs kan verdubbelen en de CO²-uitstoot doen stijgen met de helft tot driekwart extra?'
De keuze is duidelijk: hier staat een dogmatische keuze die géén ernstige inschatting van kosten en baten wil, lijnrecht tegenover een pragmatische keuze die eerst wil weten of en hoe onze elektriciteit gewaarborgd kan worden en tegen welke prijs. Dat zijn gewoon de naakte, objectieve gegevens. De eerste keuze wordt verdedigd door MR, CD&V, Open Vld en de voltallige oppositie (VB en Vuje-Wouters terzijde gelaten). De tweede keuze (‘eerst de kosten en de haalbaarheid ernstig berekenen’) wordt verdedigd door de N-VA.
Dit artikel bood u slechts enkele bedenkingen, maar zeker geen volledige bespreking van de kernuitstap, noch van het nodige energiebeleid. Dat vereist niet alleen aandacht voor de sluiting van de huidige centrales die ooit zal moeten gebeuren, de mogelijke bouw van thorium-centrales, de noodzakelijke strategische afspraken met de buurlanden, de nog steeds hoge kosten voor productie van elektriciteit met wind en zon (niet in het minst voor de bouw van voldoende grote gascentrales voor de dagen met weinig wind en zon), maar ook voor het potentieel van nog betere isolatie van bestaande gebouwen, betere organisatie van ons vervoer en van warmte-kracht-koppeling (‘WKK’).
Rudi Dierick, ingenieur, zakelijk adviseur en hoofdredacteur De Bron
De opinie uitgedrukt in dit artikel is enkel deze van de auteur. We waarderen alle opbouwende kritiek en suggesties. Reageer, op onze Facebook-pagina, of stuur ons een bericht met uw bemerkingen, extra feiten en uw voorstellen.
Vond u dit een goed artikel? Misschien wilt u ons dan ook steunen? Dat kan redactioneel, financieel of organisatorisch!
